Mưa bão hoành hành: Bão Bualoi & mối đe dọa thiên tai mới
Trong mùa mưa bão 2025, Việt Nam đang phải đối mặt với một loạt cơn bão và mưa lớn gây lũ, sạt lở, thiệt hại về người và tài sản. Nổi bật nhất hiện nay là bão Bualoi – cơn bão thứ 10 của năm – với diễn biến phức tạp và tác động sâu rộng từ Trung Trung Bộ lên Bắc Bộ.
Diễn biến & thống kê mới nhất
- Bão Bualoi hiện đang tiến vào biển Đông và hướng về vùng Bắc – Trung Trung Bộ Việt Nam. (VOV English)
- Tại thời điểm cách bờ khoảng 460 km từ Đà Nẵng, bão mạnh với gió duy trì khoảng 133 km/h, tốc độ di chuyển 30-35 km/h. (VnExpress Quốc Tế)
- Bão được dự báo đổ bộ vào thời điểm triều cường, khiến sóng lớn có thể lên đến 5-7 mét và làm tràn bờ ven biển. (VnExpress Quốc Tế)
- Khi bão vào đất liền và tiếp tục kéo dài, lượng mưa tại nhiều địa phương có thể vượt 300 mm, dẫn đến lũ, ngập và sạt lở. (Reuters)
- Theo báo cáo từ Reuters, cơn bão đã gây ít nhất 13 người chết, 46 người bị thương, cùng nhiều thiệt hại vật chất. (Reuters)
- Các tỉnh Quảng Trị, Huế, Nghệ An, Hà Tĩnh là những nơi chịu ảnh hưởng mạnh: nhà bị tốc mái, cây cối gãy đổ, điện lưới bị cắt, đường sá nhiều nơi bị ngập và cô lập. (Vietnam+ (VietnamPlus))
- Theo AP, tính đến gần đây, thiệt mạng đã lên 19 người, nhiều người mất tích, và hàng chục nghìn hộ dân mất điện. (Reuters)
Ngoài Bualoi, trước đó bão Kajiki cũng đã gây mưa lớn và thiệt hại đáng kể: ít nhất 3 người chết, hàng nghìn ngôi nhà hư hại, nhiều diện tích lúa ngập úng.
Trước đó nữa, mưa do bão Wipha đã khiến nhiều khu vực ở Nghệ An bị ngập, làm ít nhất 3 người chết và hàng nghìn nhà dân bị ảnh hưởng. (Reuters)
Tác động nghiêm trọng & hệ lụy
Về người và tài sản
- Nhiều người thiệt mạng hoặc mất tích do dòng nước xiết, sạt lở, nhà đổ.
- Nhà cửa bị tốc mái, hư hỏng, thậm chí cuốn trôi trong vùng ngập sâu.
- Cơ sở hạ tầng công cộng như cầu, đường, trạm điện, trạm biến áp, trường học và trạm y tế bị ảnh hưởng nặng.
- Các vùng trũng thấp, nội đô dễ bị ngập sâu, ảnh hưởng giao thông, sinh hoạt của người dân.
Kinh tế, nông nghiệp & chuỗi cung ứng
- Diện tích lúa, hoa màu bị ngập úng, thiệt hại năng suất và thu nhập nông dân.
- Vận tải đường bộ, đường thủy, đường sắt bị gián đoạn do đường ngập, sạt lở, cây đổ chắn đường.
- Chi phí khắc phục hậu quả lớn: sửa đường, thu dọn đất đá, tái thiết nhà cửa.
- Doanh nghiệp nhỏ, người nghèo chịu áp lực lớn vì vốn ít, dự phòng yếu.
Môi trường & xã hội
- Sạt lở đất vùng núi làm mất độ ổn định mái dốc, ảnh hưởng đến rừng và đất đai.
- Nước ngập lâu gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt, tăng nguy cơ dịch bệnh (lỵ, tiêu chảy, viêm màng não, sốt xuất huyết…).
- Di dời dân cư, tổ chức tạm cư, quản lý an sinh xã hội trở thành nhiệm vụ cấp thiết.
Áp lực quản lý & ngân sách
- Nhà nước và chính quyền địa phương phải huy động lực lượng, vật tư, thiết bị cứu hộ, hỗ trợ dân.
- Ngân sách địa phương bị áp lực để đầu tư công trình chống lũ, kiên cố hóa hạ tầng.
- Việc ứng phó thiếu biện pháp đồng bộ, quy hoạch chống lũ chưa đủ mạnh dẫn đến tổn thất lặp lại mỗi mùa mưa bão.
Nguyên nhân tăng tính khốc liệt bão – mưa lũ
- Biến đổi khí hậu: Nhiệt độ biển ấm làm tăng năng lượng cung cấp cho bão, khiến bão mạnh hơn, mưa lớn hơn.
- Hiện tượng thủy triều + mực nước biển dâng: Khi bão đổ bộ trùng với cao điểm triều, sóng đánh mạnh và nguy cơ tràn vùng ven biển lớn hơn.
- Thiếu quy hoạch vùng ven biển & đê kè yếu: Một số vùng chưa có kè chắn, bờ biển bị xâm thực, đê đập và hệ thống thoát nước chưa đủ mạnh.
- Phát triển đô thị nhanh, lấn chiếm vùng trũng: Việc xây dựng ở vùng dễ ngập, trũng thấp, lấn sông, phá vai trò tự nhiên của đất hấp thụ nước.
- Rừng phòng hộ đầu nguồn suy giảm: Khi rừng đầu nguồn bị mất, độ giữ nước giảm, dòng chảy nhanh dẫn đến lũ và sạt lở mạnh hơn.
Khuyến nghị & giải pháp ứng phó
- Cảnh báo sớm – công nghệ theo dõi & dự báo
- Ứng dụng radar, vệ tinh, mô hình dự báo liên kết nhiều dữ liệu để cảnh báo chính xác.
- Hệ thống tin nhắn, ứng dụng cảnh báo mưa bão đến người dân, đặc biệt vùng núi, vùng ven sông.
- Diễn tập thường xuyên để người dân biết cách ứng phó nhanh khi có cảnh báo.
- Quy hoạch & hạ tầng chống chịu
- Nâng cấp đê, kè, bờ biển, cống thoát nước đô thị, hệ thống thoát lũ.
- Xây nhà chống lũ, nhà an toàn tại vùng rủi ro cao.
- Hạn chế xây dựng tại vùng trũng thấp, ven sông dễ ngập, tuyến bờ biển mỏng manh.
- Bảo vệ rừng vùng đầu nguồn & ổn định đất dốc
- Tăng cường trồng rừng phòng hộ đầu nguồn, che phủ đất mái dốc để giữ đất, giảm dòng chảy lớn.
- Kiểm soát khai thác đất, khoan núi, san lấp gây mất cấu trúc tự nhiên.
- Quản lý nước & vận hành hồ đập hợp lý
- Điều tiết các hồ chứa, đập thủy điện, thủy lợi theo kế hoạch, kết hợp dự báo để giảm áp lực lũ.
- Xây hồ điều tiết vùng trũng, vùng đầu nguồn để chứa nước mưa cục bộ.
- Tăng cường công tác cứu trợ, tái thiết & an sinh
- Có phương án sơ tán dân, nơi trú ẩn, dự trữ lương thực, thuốc men trước mùa bão.
- Hỗ trợ người dân khôi phục nhà cửa, hạ tầng, sản xuất nông nghiệp.
- Ưu tiên khu vực nghèo, vùng có nguy cơ cao bị thiệt hại kép.
- Chính sách & nguồn lực
- Nhà nước cần dành ngân sách, ưu tiên đầu tư các công trình chống lũ, hỗ trợ tái thiết.
- Huy động sự hỗ trợ quốc tế, vốn xanh, quỹ thiên tai để đầu tư công trình lớn, đổi mới công nghệ.
- Cơ chế phối hợp liên ngành (địa phương – trung ương – quân đội – viện nghiên cứu) để ứng phó thiên tai hiệu quả.
5kzwyb
dptlsy